Generalni konzulat Republike Srbije u Herceg Novom

Autorski tekst ambasadora dr Vladimira Božovića

Piše: Dr Vladimir Božović, ambasador Republike Srbije u Crnoj Gori

Polazeći od međunarodnog i univerzalnog prava svake države, da sama uređuje i vodi svoju unutrašnju i spoljnu politiku, samostalno i suvereno, smatram da kao ambasador Republike Srbije u Crnoj Gori, povodom stradanja srpskog naroda u vojno - policijskoj zločinačkoj akciji “Oluja”, imam na današnji dan pravo i dužnost dati, srpsko zvanično viđenje.

Poštujući Crnu Goru, kao nezavisnu i međunarodno priznatu državu članicu UN, i polazeći da u njoj živi oko 30% Srba, a oko 43% njenih građana govore srpskim jezikom, u vremenu naglašene potrebe, regionalne saradnje i stabilnosti, smatramo svako slavljenje i na taj način obeležavanje zločinačke akcije “Oluja”, neprimerenim.

Posebno ističemo, da je imajući sve ovo u vidu, gotovo neshvatljivo i za nas neprihvatljivo bilo kakvo slavlje. Time bi praktično značilo da se slavi etničko čišćenje.

Proslava zločinačke akcije “Oluja” je neprihvatljiva i predstavlja nasilje nad istinom i istinitim istorijskim sagledavanjem. Bez obzira na čest izostanak pravde i često prisutno licemerja, kao princip u međunarodnim odnosima, zbog čega se zločinački aspekt akcije ''Oluja" u delu međunarodne javnosti sistematski zanemaruje, moramo se u diplomatskim odnosima zalagati za istinu. A naročito imati u vidu naš civilizacijski dug prema žrtvama. A istina je bilans zločinačke akcije ''Oluja'' - bilans koji je tragičan.

04. avgusta 1995. godine, oružane snage Republike Hrvatske izvršile su agresiju na severnu Dalmaciju, Liku, Kordun i Baniju, odnosno na Srpsku autonomnu oblast Krajina, u sastavu tadašnje Republike Srpske Krajine (RSK) - uprkos činjenicama da je ta oblast bila pod zaštitom UN-a, te da su predstavnici RSK, dan pre u Ženevi i Beogradu, prihvatili predlog Međunarodne zajednice o mirnom rešenju sukoba. Angažovano je oko 200.000 vojnika, protiv oko 230.000 žitelja RKS (od kojih samo oko 30.000 vojnika). Za nekoliko dana neravnopravne borbe, slomljen je otpor, a narod zapadne Krajine, njih više od 220.000, krenuo je u povlačenje na istok, na put sa koga se više nikad neće vratiti na svoja ognjišta. Trenutno se na listi poginulih i nestalih Srba u zločinačkoj akciji „Oluja" vodi 1.852 lica, od toga 65% civila. Materijalna šteta nastala zločinačkom akcijom "Oluja" je nesaglediva: uništeno je: 13.000 objekata, 352 trgovine, 25.000 kuća, 410 radnji, 78 crkava, 96 muzeja, 181 groblje, 920 spomenika, 52 domova zdravlja, kao i svi industrijski pogoni.

Demografski bilansi su katastrofalni i ne daju prostora drugačijoj definiciji - do etničkog čišćenja. Prema popisu iz 1991. godine, u Hrvatskoj je živelo 581.663 Srba (12,2% od ukupnog stanovništva), dok je popis iz 2011. godine, pokazao da u Hrvatskoj ima 186.633 Srba (4,36% od ukupnog stanovništva). Dakle, nakon građanskog rata i masovnog egzodusa srpskog naroda, broj je pao za 2/3.

Zbog navedenog, od 2014. godine Srbija i Republika Srpska zajednički obeležavaju godišnjicu stradanja srpskog naroda u Drugom svetskom ratu i u hrvatskoj vojnoj operaciji zločinačke akcije „Oluja".

Međutim, dok se godišnjica zločinačke akcije „Oluja" u Hrvatskoj, proslavlja kao veliki praznik, u Srbiji se primerenije istini obeležava kao Dan sećanja na stradale i prognane Srbe u toj zločinačkoj oružanoj akciji. Ovakav način obeležavanja je nužan, s obzirom da se danas sve manje ili gotovo ne govori o genocidu nad srpskim antifašističkim narodom (kao i nad Jevrejima, Romima i hrvatskim antifašistima), na tlu fašističke nacističke tvorevine Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svetskom ratu. Stravična priča o koncentracionom logoru smrti Jasenovac, kao i jedinom logoru smrti za decu na svetu u Mlaki, obavijena je velom ćutanja, iako je potpuno jasno da se zločini nad srpskim narodom na kraju 20. veka, ne mogu posmatrati van konteksta zločina i genocida iz perioda Drugog svetskog rata. Želim ovde da pomenem jer Srbija ne zaboravlja svoje dobrotvore Dijanu Budisavljević, Austrijanku koja je iz dečijeg logora Mlaka, spasila oko 12.000 dece.

Kao i svim dobronamernima, kojih je slava Bogu svuda po svetu dovoljno, upućujemo i poziv zvaničnicima Crne Gore da prisustvuju Danu sećanja, tim pre što Srbija nikog ne primorava da prizna genocid, već samo da iskažu pijetet prema srpskim žrtvama i razmotre slavlja nad grobovima naših, a nekada i zajedničkih sunarodnika. Izbegli bi rizik šetnje ''ulicom Mila Budaka'' - tvorca koncepta da srpsko pitanje u Hrvatskoj treba rešiti tako što će se trećina pobiti, trećina pokrstiti a trećina proterati. Podsetili bi se da za proterivanje gotovo četvrt miliona Srba i ubijanje velikog broja civila i zarobljenika, niko iz hrvatskog vojnog i političkog vrha nije odgovarao pred Haškim tribunalom, te da ni hrvatski generali koji su vodili akciju nisu pravnosnažno osuđeni, odnosno sva trojica su oslobođena.

U svakom slučaju, siguran sam da Crna Gora zna da je zločinačka akcija “Oluja”, jedan od najvećih zločina etničkog čišćenja u svetu, posle Drugog svetskog rata, o čemu nas je blaženopočivši mitropolit Amfilohije svake godine u ovo vreme podsećao, sa više od 220.000 proteranih, te da nema mesta nikakvom slavljenju tragedije srpskog naroda, ubijanju civila i dece. Možda i još važnije da se čuje da Srbija, iako je dužna da pamti i da ne ćuti, nikada neće pozivati na sukobe, jer želi mir i da se razvija u prijateljskoj saradnji sa svim državama u regionu.

Mir i stabilnost su najvažniji za srpski narod, i zato Srbija čini sve da ne odgovara na brojne i česte provokativne poruke iz regiona. Međutim, nota bene, nikada više neće biti zločinačke akcije “Oluja" protiv srpskog naroda, jer Srbija to neće dozvoliti. Srbija se ne hvali svojom snagom, niti priželjkuje njeno iskušenje, ali je dovoljno jaka da nikada više ne dozvoli pogrom nad svojim narodom, radeći sa svim dobronamernim ljudima i organizacijama i svim državama i narodima na izgradnji boljeg, stabilnijeg, pravednijeg i srećnijeg mećunarodnog poretka.